کارکردهای اجتماعی مرگ، با تأکید بر کارکرد معنابخشی. (مقایسه دو جامعه مسیحی و اسلامی)

مرگ بحرانی ترین مسئله در تمام مذاهب است. بشر مجبور است در زیر سایه ی مرگ زندگی کند و همواره از آن بیمناک باشد. مرگ و زندگی جز آن که دو روی یک سکه اند پیوند عمیق تری نیز دارند: زندگی به واسطه ی مرگ رویّه می یابد. زندگی و مرگ به هم وابسته اند، نه از آن حیث که هر مفهومی با ضد خود پیوند دارد؛ بلکه از حیث وجودی هم میان این مفهوم پیوندهای عمیقی هست. هم مرگ و هم زندگی با هم وجود دارند. نه این که یکی پس از دیگری باشد. این دو نیازمند یکدیگراند تا آنجا که آگاهی از یکی به آگاهی از دیگری اشاره دارد. مرگ همواره زیر پوست زندگی جریان دارد و بر تجربه ی رفتار آدمی و اندیشه اش تأثیر فراوان می گذارد. زندگی نمی تواند بدون مرگ وجود داشته باشد، خواه آن ها غریضه های متضادی باشند و یا صورت دوگانه ای از اندیشه. زندگی دقیقاً درک همین موضوع است که « ما می میریم». ادیان تعاریف گوناگونی از مرگ دارند، بسته به دوری و نزدیکی این تعاریف کارکردهای مرگ در این جوامع متفاوت خواهند بود. در مسیحیت و اسلام دو تعریف ناهمگن از مرگ ارایه شده است به همین دلیل در این دو جامعه کارکردهای مختلفی برای مرگ پیش بینی می شود و در نتیجه زندگی معنای مختلفی می یابد. گرچه در هر دو جامعه: آگاهی، فرجام بخشی، هدف و جهت دهی، ارزش دهی مبنائی و کیفی، کنترل، احساس مسئولیت، افزایش تراکم اخلاقی، نزدیکی به حوزه ی قدسی، افزایش آستانه ی بردباری، کاهش آستانه ی لذّت بردن، توجیه-کنندگی، یکسان سازی انسان ها، و ... از کارکردهای مشترک مرگ در این دو جامعه هستند؛ ولی معنایی که مرگ به زندگی این دو جامعه دینی می دهد متفاوت است. هر چه از معنای فیزیکی مرگ فاصله می گرفتیم و به معنای فرهنگی و دینی آن نزدیک می شدیم این اختلافات بیشتر می شد. به همین دلیل در میان مصاحبه شوندگان هر دو گروه، کنشگران عادی که معنایی کمتر الاهیاتی از مرگ داشتند، از کارکردهای مشابهی سخن می گفتند؛ در حالی-که گروه دوم از مصاحبه شوندگان که اطلاع رسانان کلیدی بودند و آگاهی بیشتری از معنای الاهیاتی مرگ داشتند، هم مرگ را متفاوت معنا ی کردند و هم کارکردهای تا اندازه ای غیر هم برای آن بر می شمردند. در میان هر دو گروه کارکردهای الاهیاتی و غیر الاهیاتی مورد اشاره است. هرچه از سطح کارکردهای غیرالاهیاتی فاصله می گیریم و به سمت کارکردهای این جهانی می رسیم میزان مشابهت این دو گروه افزایش می یابد.